چگونگی عملکرد سایبرنایف (بخش دوم)

چگونگی عملکرد سایبرنایف (بخش دوم)

سایبرنایف با تکنولوژی‌های دیگر تصویربرداری بیمارستان قابل هماهنگ شدن است و اجازه می‌دهد تا متخصصان ، طرح درمانی منحصر به هر بیمار را انجام دهند. جراح ، رادیوتراپیست ، انکولوژیست و رادیولوژیست مشخص می‌کنند چه بافت‌هایی نیاز به درمان دارند و از کدام مناطق می‌بایست چشم پوشی شود. سپس یک متخصص فیزیک پزشکی از یک برنامه پیچیده برای تعیین یک طرح درمانی برای هر بیمار بر اساس شکل و اندازه تومور و محل آن استفاده می‌کند. در فرایند برنامه ریزی موقعیت و جهاتی که اشعه می‌بایست تابش شود ، تعیین می‌شود.
با استفاده از فن آوری سایبرنایف موقعیت تومور تعیین شده و به وسیله یک بازوی روباتیک با تمرکز بالا اشعه را به تومور می‌تاباند. محدوده گسترده حرکت بازوی روباتیک این اجازه را می‌دهد تا پرتو به تومورهایی که در اکثر روش‌های دیگر درمان استریوتاکتیک غیر قابل دسترس هستند ، تابانده شود. به دلیل دقت بالای این سیستم ، سایبرنایف می‌تواند بدون نیاز به هیچگونه برشی درمان را انجام دهد.

مراحل درمان
مرحله اول درمان به وسیله سایبرنایف ، با مراجعه به پزشک آغاز می‌شود. در ابتدا یک بررسی کامل از زمان شروع بیماری ، سوابق بیماری و وضعیت جسمی بیمار صورت می‌گیرد. سپس یک جراح و یک انکولوژیست در مورد اینکه آیا درمان با سایبرنایف می‌تواند بهترین روش درمان برای بیمار باشد ، تصمیم گیری می‌کنند. اگر همه موارد خوب بود و متخصصان موافقت کردند ، بیمار طرح درمان را ادامه می‌دهد. تصاویری برای طرح درمان که شامل CT اسکن و MRI است ، جمع آوری می‌شود. تصاویر به سیستـم‌هـای کـامپیـوتـری بـرنـامـه‌ریـزی در اتـاق بـرنامه ریزی رفته و رادیوتراپیست ، انکولوژیست و جراح تصمیم می‌گیرند که چه حوزه‌هایی به طور خاص نیاز به درمان و چه حوزه‌هایی نیاز به محافظت و چه نقطه‌هایی باید در معرض تابش قرار گیرند. این موارد  قسمت به قسمت توسط متخصصان مربوطه بررسی و ترسیم می‌شود.
پس از بررسی و تصمیم گیری در مورد اهداف و نقاط مورد نظر ، طرحی برای درمان تهیـه مـی‌شـود. در ایـن مـرحلـه متخصـص فیـزیـک پـزشکـی بـا استفاده از طرح درمان کامپیوتری، نحوه و نوع پرتوها را ایجاد می‌کند. این برنامه درمانی با نحوه توزیع دز توسط پرتو انکولوژیست و جراح بررسی می‌شود. گاهی اوقات تجدید نظر صورت می‌گیرد و برنامه ریزی باید دوباره انجام شود. هنگامی که طرح درمان مورد موافقت قرار گرفت ، بر روی سیستم‌های کامپیوتری فرمان دهنده بر روبات سایبرنایف پیاده می‌شود.
در اولین روز درمان ، بیمار به اتاق سایبرنایف هدایت شده و بدن بیمار بر روی تخت جراحی در موقعیت مناسبی قرار داده می‌شود. سپس مجموعه‌ای از تصاویر از موقعیت تـومور به دست می‌آید. یک پرتونگار دیجیتالی بازسازی شده به همراه یک عکس X Ray کامپیوتری که از قبل آماده شده است ، دائماً با عکس‌های سه بعدی گرفته شده در اتاق سایبرنایف مقایسه می‌شود. هنگامی که تومور در موقعیت صحیح خود قرار داشته باشد ، تابش آغاز می‌شود.
1200 موقعیت و یا زاویه پرتو مختلف وجود دارد که ممکن است دستگاه سایبرنایف آن را دریافت کند ، اما به طور معمول 200 تا 300 مورد از این پرتو‌ها برای درمان هر تومور استفاده می‌شوند. پس از پایان درمان بیمار می‌تواند تا جلسه بعدی به منزل بازگردد. بعد از اینکه همه درمان‌ها به پایان رسید. بیمار به مرحله پیگیری درمان وارد می‌شود. در هر دیدار تعیین شده ، معاینه بالینی و تصویربرداری مناسب جهت پیگیری و مشاهد روند درمان انجام می‌گیرد. نیازی نیست که بیمار تمامی مراحل درمان را به تنهایی طی نماید. بیمار می‌تواند هماهنگی‌های لازم را با کمک یک مشاور که در هر مرحله او را یاری می‌کند انجام دهد. بیمار همچنین توسط یک تیم متشکل از چندین فیزیکدان ، پرستار ، رادیوتراپیست و دیگر متخصصان پشتیبانی خواهد شد.

حضور متخصصان در درمان سایبرنایف
یک تیم متخصص و آموزش دیده مجرب در درمان با سایبرنایف بیمار را همراهی می‌کند. اعضای تیم عبارتند از:
- ‌جراح
- ‌آنکولوژیست
- ‌رادیولوژیست
- رادیوتراپیست
- ‌متخصص فیزیک پزشکی
- ‌پرستاران
- ‌مشاوران
- ‌متخصصان تغذیه
‌و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی

درمان تومورهای مغزی به وسیله سایبرنایف
سیستم سایبرنایف اثر فوق‌العاده ای در درمان تومورهای مغزی داشته و تا کنون سابقه بسیار طلایی از خود برجای گذاشته است.
برای درمان تومورهای مغزی به وسیله سایبرنایف به تیم پزشکی کاملی نیاز است و در دوره درمان ، بیمار باید تحت نظر متخصصانی همچون:
- ‌جراح مغز و اعصاب
- ‌انکولوژیست
- رادیوتراپیست
و دیگر کارکنان پشتیبانی پزشکی
باشد.

به محض اینکه تیم پزشکی بیمار برای شروع درمان با سایبرنایف اعلام آمادگی کنند ، درمان آغاز می‌شود. در کل سه مرحله در درمان وجود دارد:
1- تنظیم و تصویربرداری
2- طرح درمان
3- درمان با سایبرنایف

برخلاف انواع دیگر سیستم رادیوسرجری مانند گامانایف ، در درمان با سایبرنایف نیازی نیست که بیمار به یک قالب سخت و دردناک روی سر مجهز شود. در مرحله تنظیم ، رادیوتراپیست یک ماسک نرم که به اندازه سر و صورت بیمار تنظیم شده تهیه می‌کند. این ماسک نرم و راحت به بیمار کمک می‌کند تا سر و گردن خود را در طول درمان بدون حرکت نگاه دارد. در حالی که بیمار ماسک را بر روی صورت گذاشته ، یک سی تی اسکن انجام می‌شود. این سی تی اسکن به تیم پزشکی محل دقیق ، اندازه و فرم تومور را نشان می‌دهد.
انجـام ام ار ای ، پـت اسکـن یـا آنژیوگرام هم ممکـن است بر اساس تشخیص پزشک انجام بگیرد تا محل دقیق تومور و همچنین آناتومی اطـراف آن مشخـص شود. پس از پایان مرحله تـصــویــربــرداری و اسـکــن ، مــاســک را از روی صــورت بــرداشـتـه و در هنگـام انجـام درمـان بـا ســایـبـرنـایـف دوبـاره از هـمـان مـاسـک اسـتـفـاده خواهد شد. اسکن‌ها و عکس‌های گرفته شده توسط پزشک متخصص مطالعه شده و سپس با وارد کردن اطلاعات به دست آمده به کامپیوتر طرح انجام درمان به وسیله نرم افزار مخصوصی ساخته می‌شود. در این زمان نیازی به حضور بیمار نیست.
در هـنـگــام ایـجـاد طـرح درمان تــوسط سایبرنایف ، اطلاعات به دست آمده از سی تی / ام ار ای یا پت اسکن به داخل سیستم کامپیوتری مـخـصـوص ایجـاد طـرح درمـان بـا سـایبـرنـایـف انتقال داده می‌شود. تیم پزشکی به وسیله این سیستم منطقه ای را که باید تحت تابش اشعه قرار گیرد و مقدار دز اشعه را تعیین می‌کنند. این تیم پزشکی همچنین مناطقی را که مقدار تابش اشعه باید بسیار کم باشد یا اصلا تابش نباشد ، هم تعیین مـی‌کـنـنـد. بـا اسـتـفاده از این اطلاعات، سیستم سایبرنایف نحوه تابش مطلوب را طرح می‌کند. ایـن طـرح بـه گـونـه ای اسـت کـه از قــدرت فوق‌العاده مانور در سیستم سایبرنایف نهایت استفاده را می‌کند و درمانی بسیار ایمن و دقیق انجام می‌دهد.
پــس از ایـجــاد طــرح درمـان بـیـمـار بـه مـرکـز سـایبـرنـایـف بـرگشته تا درمان آغاز شود. بنا بر تشخیص پزشک درمان ممکن است یک روز یا چنـدیـن روز طـول بکشد. معمولا طول درمان تــومــورهــای مـغــزی 5 روز اسـت. بـرای بیشتـر بیماران درمان بدون درد و بسیار راحت خواهد بود. بیمار می‌تواند با لباس خود وارد اتاق درمان شـود و تـنـها باید در نظر داشته باشد که لباسی راحت بپوشد. بیمار می‌تواند وسایلی همچون MP3 Player بـه هـمـراه داشته و در طول درمان موسیقی گوش دهد.
هنگامی که زمان درمان فرا رسد ، بیمار بر روی تخت مخصوصی دراز کشیده و ماسک بیمار بر روی صورت قرار خواهد گرفت. بازوهای روبات که به وسیله کامپیوتر مخصوصی کنترل می‌شود ، در اطراف بدن بیمار حرکت کرده و از جهت‌های مختلف تومور را مورد شلیک اشعه قرار می‌دهد. بیمار نیازی به انجام کار خاصی ندارد و انتظار می‌رود که تنها در طول درمان بر روی تخت با آرامش دراز بکشد.
وقـتــی درمـان بــه پـایـان مـی‌رسـد ، بـیـشـتــر بـیـمــاران می‌توانـنـد بـه زنـدگـی عـادی خـود بـازگردند و تنها باید در فــعـالــیـت‌هـای خـود کـمـی مـراقـب بـاشـند. اگر بر اساس طرح ، درمان در چندین جلسه بـاشـد ، بـیـمـار باید در روزهای بعد دوباره به محل برگشته و هر جلسه درمان را کامل کند.
عـوارض جـانـبـی در بـیماران مختلف متفاوت خواهد بود. معمولا بیشتر بیماران کمترین میزان عوارض را تجربه می‌کنند و این عوارض بعد از یک هفته از بین می‌روند. پیش از درمان ، پزشک تمام احتمالاتی که برای عوارض جانبی وجود دارد و بیمار ممکن است آن‌ها را تجربه کند ، شرح خواهد داد.
پس از پایان تمام دوره‌های درمان با سایبرنایف ، بسیار مهم است که بیمار وقت قبلی گرفته و مرتباً پزشک خود را ملاقات کند. نتیجه درمان در هر بیمار متفاوت است. بـر‌اسـاس تـجربه درمانی ، بیشتر بیماران نتیجه بسیار خوبی را از درمان با سایبرنایف گرفته‌اند.

درمان سرطان ریه به وسیله سایبرنایف
پیش از این بزرگ‌ترین مشکل پزشکان در درمان سرطان ریه، حرکت تومورها به هنگام تنفس بود. اما امروزه دستگاه سایبرنایف روشی جدید و مدرن را برای حل این مشکل پیشنهاد کرده است. بر خلاف روش‌های دیگر درمان ، دستگاه سایبر نایف تومورها را در هنگام تنفس شناسایی کرده و به گونه ای حرکت مــی‌کـنــد کـه بـا حـرکـت سـیـنـه در هـنـگـام تـنـفـس هماهنگ باشد و به همین دلیل در هنگام درمان بیمار می‌تواند به صورت عادی نفس بکشد.
برای درمان سرطان ریه به وسیله سایبرنایف به تیـم پـزشکی کاملی نیاز است و در دوره درمان ، بیمار باید تحت نظر متخصصانی همچون:
- پزشک جراح
- ‌متخصص داخلی
- انکولوژیست
- رادیوتراپیست
‌و دیگر کارکنان پشتیبانی پزشکی
باشد.

به محض اینکه تیم پزشکی بیمار برای شروع درمان با سایبرنایف اعلام آمادگی کنند ، درمان آغــاز مــی‌شــود. در اولـیــن مــرحـلــه تـشـخیـص ، پـزشـکـان مـتـخـصـص مـحـل و انـدازه تـومـور را شنـاسـایـی مـی‌کـنـنـد. بـر اســاس نـتـیـجــه ایــن تشخیص ، ممکن است بعضی از بیماران نیازی بـه کـاشتـن نشـانـه گـر ثـابـت نـداشتـه باشند. این نشـانـه‌گـر بـه دستگـاه سایبرنایف کمک می‌کند تا در طول درمان و در هنگامی که بیمار در حال تنفس عادی است ، محل دقیق تومور را پیدا کند.
در بعضی از بیماران کاشتن نشانه گر ثـابـت ضـروری اسـت تـا بـه وسیلـه آن دسـتـگـاه تومور را شناسایی کند. در این موارد ، از بیمار خواسته می‌شود تا پیش از آغاز درمان به مرکز آمده تا در طی آن 3 تا 5 هسته از جنس طلا در اطراف بافت‌های شش قرار داده شود. این نشانه گر‌ها ممکن است به وسیله سوزن در قسمت سینه انجام شود. در این عملیات از سی تی اسکن یا اولتراسوند کمک گـرفـتـه مـی‌شـود. در ایـن هنگام یک دوربین از طریق راه‌های هوایی درون دهان ، به محل تومور فرستاده می‌شود. اگر کاشتن نشانه گر ضروری بـاشد ، بیمار یک هفته پیش از انجام سایبرنایف باید این عملیات را انجام دهد تا در هنگام درمان هسته‌های طلا ثبات خود را پیدا کرده باشند.
پیش از آغاز درمان با سایبرنایف ، یک قالب گـهـواره مـانـنـد بـرای قـسـمـت بـدن بـیـمـار تـهـیـه مـی‌شـود. ایـن قـالب برای راحت بودن بیمار در طول درمـــان اســت ؛ هـمـچـنـیـن کمـک مـی‌کند تا در طول جـلسـات مختلـف حـالت واحـدی داشـتــه بـــاشـد. بــیـمـار بــایــد جـلـیـقه مخصوصی را در طول درمان با سایبرنایف به تن کـنـد. پـوشیدن این جلیقه به این دلیل است که روبــات حـرکـات بـیـن سـیـنـه و تـنـفـس بـیـمـار و موقعیت تومور را با هم مرتبط کند و از این طریق حـرکـات خـود را هماهنگ سازد. اطلاعات به دست آمده توسط جلیقه به دستگاه این امکـان را می‌دهد تا ازموقعیت تومور پیروی کند و شلیک بسته‌های انرژی به تومور بسیار دقیق و به موقع باشند.
در همـان حـالتـی کـه بیمـار بر روی قـالـب گهـواره دراز کشیـده اسـت ، یک سـی تـی اسکـن انجـام خـواهـد شـد تـا مـوقعیت تومور مشخص شود. اطلاعات به دست آمده از سی تی اسکن به تیم پزشکی کمک می‌کند تا از موقعیت ، اندازه و فرم تومور مطلع شوند. ممکن است برای یافتن موقعیت آناتومی اطراف تومور ام ار آی و یا پت اسکن انجام شود. به محض پایان مرحله عکس برداری ، بیمار می‌تواند جلیقه را در بیاورد تا برای جلسه بعد که درمان شروع خواهد شد توسط مرکز نگهداری شود.
پیش از درمان ، پزشک تمام احتمالاتی که برای عوارض جانبی وجود دارد و بیمار ممکن است آن‌ها را تجربه کند ، شرح خواهد داد و یا داروهای لازم برای مقابله با این عوارض تجویز خواهد شد.

نتایج درمان با سایبرنایف

نمونه اول درمان با سایبرنایف
در این نمونه ، بیمار زنی 46 ساله است که مبتلا به سرطان سینه و متاستاز در C2 است. او دچار بیماری تهدید کننده‌ای بوده و در ابتدای درمان کاملا فلج بوده است. این بیمار در 1 ساعت درمان تحت رادیوسرجری سایبرنایف قرار گـرفتـه اسـت. چهـار هفته پس از سایبرنایف توده سرطانی دیگر قابل رویت نیست. بیمار اکنون قادر به راه رفتن است و زندگی عادی خود را دارد.

 

نمونه دوم درمان با سایبرنایف
تصویر سمت چپ شکل زیر ، ام آر آی بیماری را نشان می‌دهد که از متاستاز مغزی با منشا کارسینوما ریوی رنج می‌برده است. هر دو توده موجود در سر طی یک ساعت درمان با سایبرنایف مورد درمان قرار گرفته اند. تصویر سمت راست اولین ام آر آی بیمار را نشان می‌دهد که پس از چهار ماه از پایان درمان انجام شده است. هر دو تومور حذف شـده انـد و بیمـار در روز بعـد از انجام رادیوسرجری سایبرنایف به محل کار خود رفته است.

 

نمونه سوم درمان با سایبرنایف
تـصـویـر سـمـت چـپ شکل زیر ، تومور ریوی یک بیمار را پیش از انجام سایبرنایف نشان می‌دهد. کارگذاری یک تکه کوچک 5 میلی متری از طلا برای ردیابی محل تومور در طول تنفس توسط روبات ، انجام گرفته است. تصویر سمت راست اسکن بیمار را دو هفته پس از انجام یک جلسه سایبرنایف نشان می‌دهد. اندازه تومور بسیار کوچک شده و نکوسیس مرکزی را نشان می‌دهد.

 

نمونه چهارم درمان با سایبرنایف
تصویر سمت چپ شکل زیر ، ام آر آی کبد بیماری را نشان می‌دهد که متاستاز حاصل از سرطان کولن است. تصویر بعد مربوط به پت سی تی اسکن با پاسخ بیولوژیک توده است. تصویر سمت راست ام آر آی بیمار بعد از 8 هفته از پایان درمان بی سابقه با سایبر نایف را نشان می‌دهد. توده سرطانی مرده یا اصطلاحاً غیرفعال شده است و حداقل واکنش بافت‌های اطراف آن تشخیص داده شده است.

 

نمونه پنجم از درمان با سایبرنایف
مـتـاستاز از سرطان کلیه در جنبه‌های جانبی L2 مهره کمری. تصویر سمت چپ شکل زیر ، پت سی تی اسکن بیمار است که نشان دهنده ضایعاتی در ستون فقرات پیش از انجام رادیوسرجری توسط سایبرنایف است. تصویر سمت راست بعد از 6 ماه گرفته شده است. بهبودی کامل متاستاز و کلسیفیکاسیون دوباره بافت ساقه اصلی آشکار است.



نمونه ششم درمان با سایبرنایف
این مثال درمان AVM (شریان و ورید مالفورماسیون) ، یک بیمار 15 ساله قبل از درمان (تصویر سمت چپ) و چهارده ماه پس از انجام درمان (تصویر سمت راست) با سیستم روباتیک سایبرنایف را نشان می‌دهد. AVM در این بیمار توانسته طی یک جلسه درمان به طور کامل مسدود شود.

منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی

کلمات کلیدی: biomedical engineering ، مهندسی پزشکی ، آشنایی با مهندسی پزشکی ، معرفی مهندسی پزشکی ، مهندسی پزشکی گرایش بالینی ، مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک ، مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک ، مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال (بیومواد) ، مهندسی پزشکی ایران ، مهندسی پزشکی دانشگاه پیام نور ، پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی مهندسی پزشکی ، اخبار و تازه های مهندسی پزشکی ، مقالات مهندسی پزشکی ، آموزش مهندسی پزشکی ، دانلود کتاب های مهندسی پزشکی ، دانلود جزوه های مهندسی پزشکی ، دانلود نمونه سوالات امتحانی مهندسی پزشکی ، سایبرنایف ، پرتودرمانی ، Radiation Therapy ، رادیوتراپی ، درمان سرطان ، رادیوسرجری ، عملکرد سایبرنایف ، درمان با سایبرنایف ، مراحل درمان با سایبرنایف