در تمام سال ، ماهى به عظمت ماه پربرکت رمضان نیست ؛ ماهى است که خداوند آن را جهت اهداى بالاترین هدیه خود به جهان بشریّت ، یعنى «قرآن مجید» برگزیده است.
ماهى است که شب قدر در آن واقع شده ، شبى که مقدّرات یک سال انسانها -بر حسب شایستگىها و لیاقتهایشان- تعیین میشود و عبادت آن برتر از عبادت هزار ماه است!
بهار عبادت و ماه تعلیم و تربیت ، ماه طهارت و پاکى و ماه تقوا و خودسازى است ؛ ماهى که مراحل قرب الهى و سیر و سلوک الى اللّه را با گامهاى سریع و استوار مى توان پیمود.
پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله در آستانه ماه مبارک رمضان طىّ خطبهاى چنین فرمودند:
«اى مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روى آورده ؛ ماهى که نزد خدا برترین ماههاست ، روزهایش برترین روزها و شبهایش برترین شبها و ساعاتش برترین ساعات است.
ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شدهاید و مورد کرامت و احترام الهى قرار گرفتهاید ؛ نفسهاى شما در آن حکم تسبیح را دارد ، خواب شما در آن عبادت ، عمل شما مقبول (درگاه الهى) و دعاى شما در آن مستجاب است!
با نیّتهاى صادق و قلبهاى پاک از خدا بخواهید که شما را موفّق به روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن کند ؛ زیرا شقىّ و دور از سعادت کسى است که در این ماه از رحمت و مغفرت او محروم شود...».
سپس دستورهاى مؤکّدى درباره صدقه به نیازمندان ، احترام به بزرگترها ، محبّت به کوچکترها ، صله رحم ، حفظ زبان و چشم و گوش از گناه ، نوازش یتیمان و توبه از گنا ه، دعا کردن (به ویژه هنگام نمازها) فرمود.
سپس درباره اهمیّت افطارى دادنِ روزه داران سخن گفت ، تا آن جا که حتّى کسانى که توانایى ندارند ، مىتوانند با دانهاى خرما یا جرعهاى از آب در این کار خیر شرکت کنند!
در پایان خطبه فرمودند: «اى مردم! درهاى بهشت در این ماه گشوده است ، از خداوند بخواهید آن را به روى شما نبندد و درهاى دوزخ بسته است ، از پروردگارتان بخواهید آن را به روى شما نگشاید! و شیاطین در این ماه در زنجیرند ، از خداوند بخواهید آنها را بر شما مسلّط نکند!»
امیر مؤمنان على علیهالسلام عرض کردند: یا رسول اللّه! برترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمودند: «پرهیز از گناهان!» (امالى صدوق ، صفحه 93 ، حدیث 4 و بحارالانوار ، جلد 93 ، صفحه 356)
سعادتمندان کسانى هستند که ارزش والاى این ماه را بشناسند و از برکاتِ بى پایان آن بهره گیرند و مشکلات معنوى و مادّى خود را به برکت روزهها و عبادات در این ماه حل کنند.
البته براى بهرهگیرى بیشتر از برکات مادّى و معنوى و آثار و ثوابهاى ماه مبارک رمضان ، نباید تنها به روزه گرفتن اکتفا کرد ؛ بلکه باید علاوه بر روزه ، از گناهان اجتناب نمود و با خودسازى و مراقبت و دورى از آلودگىها ، جان خویش را در معرض وزش نفحات رحمانى و عنایات ویژه سبحانى قرار داد.
مسأله مهم دیگر این است که نیت در اعمال ، بسیار مهم و اساسی است و هر چه نیت خالص تر برای خدا باشد ، کیفیت عمل بالاتر میرود.
از این رو ، روزه را برای رضای خدا بگیریم نه برای دوری از عقاب و عذاب یا برای رسیدن به ثواب و پاداش. یعنی نیت ما پیروی از دستور خدا و رضایت او باشد ؛ گرچه خداوند پاداشهای بزرگی هم عنایت خواهد کرد و هیچگاه بندهاش را بدون پاداش نخواهد گذاشت.
تقویم ماه مبارک رمضان:
هفتم ماه: وفات ابوطالب عموی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و پدر امام علی علیهالسلام است.
دهم ماه: مصادف با وفات حضرت خدیجه کبرى علیهاالسلام ، یکى از بزرگترین زنان جهان (در سال دهم بعثت) است.
پانزدهم ماه: روز ولادت سبط اکبر رسول خدا صلى الله علیه و آله ، حضرت امام حسن مجتبى علیهالسلام (در سال سوم هجرى) است.
شهادت شهید ثانی از علمای بزرگ شیعه و اسلام است.
هفدهم ماه: سالروز پیروزى در جنگ بدر در سال دوم هجرى است.
سالروز بنیان گذاری مسجد مقدس جمکران است.
نوزدهم ماه: سالروز ضربت خوردن امیر مؤمنان على علیهالسلام به دست ابن ملجم اشقى الآخرین (در سال چهلم هجرى) است.
بیستم ماه: سالروز فتح مکه است.
بیست و یکم ماه: سالروز شهادت مولاى متّقیان ، امیر مؤمنان على بن ابى طالب علیهالسلام (در سال چهلم هجرى) است که جهان اسلام را در غم و اندوه عظیمى فرو برد.
بیست و سوم ماه: شب 23 ماه ، به احتمال بسیار زیاد شب قدر است. گرچه شبهای 19 و 21 نیز به احتمال زیاد شب قدر باشند.
یعنی احتمال قدر بودن شب 23 بیشتر از شب 21 است و احتمال قدر بودن شب 21 بیشتر از شب 19 است و احتمال قدر بودن شب 19 بیشتر از شب های دیگر است.
بیست و هفتم ماه: سالروز درگذشت علامه محمد باقر مجلسی (ره) از علمای بزرگ است.
بیست و نهم ماه: سالروز غزوه حنین است.
آخرین جمعه ماه: روز جهانی قدس است.